Vorige maand kon ik dankzij de snelle camera aantonen wat er werkelijk gebeurd als een biljartbal de band treft. De biljartband blijkt in praktijk ongeveer tien procent energie op te peuzelen.
Deze keer tonen High Speed opnamen aan dat de botsing tussen twee ballen voor wel twintig procent (kinetisch) energieverlies zorgt. Om zoveel mogelijk ‘menselijke’ invloeden te elimineren heb ik gebruik gemaakt van een afloopblok, waardoor de botsingssnelheid telkens gelijk is en de speelbal perfect rollend de tweede bal treft. Eerst natuurlijk een nieuwe set ballen getest, met als resultaat twintig procent verlies door de botsing. Lang gebruikte sets van meer dan duizend speeluren en zichtbaar dof geven wel meer energieverlies, maar dit blijkt toch niet meer dan één á twee procent. Of dit zich lineair verhoudt tot de elasticiteitsafname van biljartballen na langdurig gebruik dient nog te worden vastgesteld.
De brandende vraag is echter: heeft de temperatuur van de ballen invloed op de overdracht van energie. Uitgaande van een verwarmd biljart is de werktemperatuur van biljartballen niet meer dan 2,5 gr. Celsius boven de kamertemperatuur. Deze bedraagt normaliter ongeveer 22 graden. Zelfs als de biljarttafel wordt verwarmd tot bijvoorbeeld 34 graden zal de temperatuur van de ballen niet hoger zijn dan maximaal 25 graden. De ballen liggen of rollen immers maar met een zeer beperkt contact op het laken.
Een en ander heb ik in het verleden al eens gemeten nadat eerst 2,5 uur op het biljart driebanden was gespeeld. Temperatuurmetingen wezen bovenstaande waarden toen aan. Zouden de biljartballen worden bewaard in een kast buiten de speelruimte, waar wellicht de temperatuur aanzienlijk lager ligt, dan dient met deze ‘koude’ ballen te worden getest of temperatuur op het energieverlies invloed heeft.
Als ondergrens heb ik tien graden Celsius aangehouden ende bovengrens op 27 graden. Met als als resultaat:….. geen meetbare wijziging van het energieverlies tussen 10 en 27 graden, zowel voor de nieuwe set als de bovengenoemde oude set. Daar ook de rollende en slepende wrijving niet door temperatuur wordt beïnvloed, heeft voorverwarmen van biljartballen dus geen enkele zin.
Wat wel veel invloed heeft op de loop van de ballen is de weerstand tussen de ballen onderling en de wrijving tussen het laken en de ballen. Dit wordt pas merkbaar als niet honderd procent vol wordt aangespeeld, maar bijvoorbeeld wat wij biljarters ‘dik of dun’ noemen.
Meer nog dan de wrijving tussen de ballen onderling is de wrijving tussen laken en bal van invloed op de afslag van de speelbal na de botsing met de aanspeel-bal.Vooral bij driebanden zijn deze afwijkingen goed te zien, zeker als het laken net is vernieuwd. Op een oud laken wordt het verschil ook al goed zichtbaar, als gloednieuwe ballen de oude set vervangen. Inzicht hierin verkrijgen tijdens het inspelen in hierbij cruciaal.
Bron: Biljart Totaal (maart 2015)
Veel speelplezier,
Hans de Jager
h.d.jager@gmail.com
Biljartbanden (februari 2015) – Index – Verovert Griekenland biljartland (april 2015)
De inhoudt op deze pagina van bv b.e.j.a. is Digiproved © 2016
