Francois Mingaud

De uitvinder van de pomerans

François Mingaud, getekend door C. Rodius in 1827.
François Mingaud, getekend door C. Rodius in 1827.

Francois Mingaud werd op 4 januari 1771 te Vauvert (Cail) in Frankrijk geboren, hij was de zoon van Paul Mingaud en van Suzanna Estanova. Hij overleed op 23 december 1847, op de Hoogstraat 305 te Rotterdam. Francois was toen leeftijd 76 jaar, 11 maanden en 19 dagen oud. Hij werd begraven op de Crooswijkse begraafplaats in Rotterdam.
Van zijn Franse tijd is niet veel bekend. Wél dat hij een kapitein was bij het Franse leger en dat hij een aantal jaren in een Franse gevangenis verbleef, waarschijnlijk om politieke redenen. (Als officier in het leger van Napoleon heeft François Mingaud vast gezeten in de Bastille als politiek gevangene. Het hoe weet niemand, maar François kreeg het voor elkaar een biljart geplaatst te krijgen in zijn cel. Hier verfijnde hij het spel en vroeg hij zelfs na zijn vrijlating toestemming om terug te keren in zijn cel. Hij wilde namelijk zijn spel perfectioneren.)

Die tijd gebruikte hij om op het aanwezige biljart allerlei experimenten uit te voeren, mede door zijn van een lederen pomerans voorziene keu.

Hét belangrijkste in de evolutie naar het moderne biljartspel was echter de uitvinding van de pomerans, die het mogelijk maakte om een rotatie te geven aan de speelbal, en alle vorsers zijn het erover eens dat dit het werk was de Franse legerkapitein Mingaud in het jaar 1807.
Hoogstraad-305-Mingaud
Hoogstraat 305 te Rotterdam

Toen Mingaud zijn tijd uitgezeten had was hij eigenlijk nog niet klaar met zijn studie.
Hij verzocht daarom de autoriteiten het verblijf in de gevangenis te verlengen ten einde zijn proefnemingen te voltooien. Toen hij dan ook definitief zijn “behuizing in de Bastille” vaarwel kon zeggen was Mingaud op dat moment (vanzelfsprekend) de beste biljartspeler ter wereld. In 1827 publiceerde hij een boek “Noble Jeu De Billard (in de Engelse vertaling “The Noble Game Of Billiards“). Het boek bestaat vooral uit een 40-tal diagrammen waarop (voor die tijd) fantastische oplossingen waren gegeven met een klein stukje tekst.
De auteur noemt zich op het titelblad “ancien capitaine infanterie au service de la France.”
De Engelse vertaling was het werk van de Engelse biljartfabrikant John Thurston nadat deze een demonstratie van Mingaud in Londen had meegemaakt.
Francois Mingaud was hervormd en leefde als gescheiden echtgenoot van Marguérite Boissier. Rond 1834 verhuisde Mingaud naar Rotterdam, alwaar hij op 30 september 1835 in het huwelijk trad met ene Coosje Hegelmeijer, die in de Hoogstraat een “dameswinkel” bezat. Dit huwelijk – het was voor beiden het tweede. Jacoba Wilhelmina Helena Hegelmeyer, geboren te Rotterdam op 10 mei 1774, hervormd, dochter van Carel en Johanna Jacoba van Gasten, weduwe van Ludovicus Peters, was toen 61 jaar oud, ze overleed op donderdag 17 november 1856 te Rotterdam en was 82 jaar en 6 maanden oud. Het pand (Hoogstraat 305 te Rotterdam) is helaas verdwenen door de bombardementen in de tweede wereldoorlog.
Mingaud bestudeerde op de bovenachterkamer wetenschappelijk alle biljartstoten, die hij “onbedrevenen” door toeval had zien maken.

In het opzoekingswerk van de Nederlander Cees Sprangers naar Mingaud vind je de volgende “biografie” geschreven door een zekere “Nurks” in 1865:
“Gedurende jaren achtereen, oefende hij zich in het biljartspel, vond het gebruik uit der pomeransen en speelde onbeschrijfelijk vast en schoon.
Tot het laatst in zijn leven, kwam hij elke week in het Londonsch koffijhuis, aan de West-Nieuwland te Rotterdam, waar hij vroeger eiken avond, later, ouder wordende, slechts nu en dan eene partij speelde of vreemde stooten aanwees.
Wanneer hij wilde, carambolleerde hij altijd (*), trok de ballen terug, of liet ze doorschieten ,schuins of met slingers loopen, als een orkaan over het biljart vliegen en dan opeens stilstaan, of omgekeerd, kruipende wegstooten en na een bal geraakt te hebben, tienmaal (*) harder voortrollen. Rondom een hoed (de eerste vorm van massé?) speelde hij carambole; om kort te gaan, men kon niets zoo dwaas bedenken of hij deed het naar verlangen, zelfs de meest onmogelijke 4, 5 en 7 stooten (over 4,5 of 7 banden ?).
Hij speelde ook wel eens eene partij enkel uit “beesten” bestaande, doch zonder ze ooit te missen.(*) Hij was steeds gezond, werd zeer oud en dankte dit aan beweging, die hij in de gevangenis door het biljart had kunnen blijven nemen.” (in het café werd hij gaarne ‘M. le Capitaine’ genoemd)

(*) in het artikel vallen de overdrijvingen die eigen zijn aan geschiedschrijvers op, net zoals mij opviel in een biografie over Mozart, waarin voor de goedgelovige beweerd wordt dat Mozart in zijn korte leven meer muziekstukken schreef dan meerdere andere mensen samen, over een normale levenstijd, theoretisch zouden kunnen schrijven…
Nu, de overdrijvingen opzij gelaten, Mingaud zal voor die tijd beslist wel zeer speciale dingen op een biljart hebben gedaan.
Volgens dezelfde vorser Cees Sprangers stamt de moderne vorm van een biljartkeu voort uit een kruk die Mingaud, na zijn opgelopen verwondingen als kapitein in het Franse leger in de bloedige veldslagen opliep, nodig had om zich voort te bewegen. Hij gebruikte in oorsprong een “veerkrachtig stukje klei”, bevestigd aan het einde van zijn kruk om een rotatie te kunnen geven aan de speelbal.
Tijdens zijn reeds vermeld verblijf in de gevangenis verving hij dit door een stukje leder.
De keu en de pomerans waren geboren.
Het smeren van krijt aan de pomerans om ketsen te voorkomen, is wellicht ook het eerst door hem gedaan. Na zijn ontdekkingen werden de eerste modernere versies van keuen, ballen, krijt en biljarttafels gecommercialiseerd door gerenommeerde biljartfabrikanten.
In België blijft van al deze oude glorie alleen nog de firma Thissen als familiebedrijf over, in 1898 opgericht te Antwerpen door Michael Thissen en Maria Sleghers.

Terry van Erp
Bronnen: Internet en eigen onderzoek.

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Ferry Jong

ferry-jong-02Geboren op 23 februari 1995 te Hoorn, woont momenteel in Zwaagdijk-West.  Speelt ereklasse libre voor BV Horna uit Hoorn, en voor Team Etikon met Jean Paul de Bruijn, Henri Tilleman, Patrick Niessen, Markus Melerski en Jim van der Zalm. Zijn trainers zijn niemand minder dan Patrick Niessen en Raimond Burgman.

Nog geen verdere info, aanvullingen zijn welkom.


Op onderstaande video: Ferry Jong tegen Micha van Bochem, Ferry maakt vanaf acquit in een beurt uit, 350 caramboles in een prachtige serie americaine, een genot om naar te kijken. (Let ook op zijn krijtje, een Kamui #1.21 ben benieuwd met welke pomerans hij speelt?)

Frans Van Schaik

Frans van Schaik 2015
Frans van Schaik 2015

Frans is geboren op 5 november 1964 in Amsterdam en woont momenteel in Hoofddorp. Frans biljart al vanaf zijn 10e levensjaar, tot zijn 16e bij de jeugd en vanaf die tijd in de Nederlandse top. In het seizoen 2016/2017 speelt Frans van Schaik in de eredivisie bij Royal Pro uit Vlaardingen met onder andere: Nikos Polychronopoulos en Semih Sayginer. En in de 1e divisie van België met Ronny Daniels en Kay de Zwart.

Hij speelde voorheen voor de teams Inter Amusement, Buffalo en GSA Schiphol. Hij was uitbater van “Biljart en Dartcentrum Osdorp” in Amsterdam.

Verder heeft hij in 2015 een boekwerk over driebanden uitgegeven ‘More Easy Diamonds‘ wat ook losbladig is te verkrijgen.

Frans geeft natuurlijk ook biljartles voor een zeer redelijke prijs, voor meer info zie zijn website biljartschoolholland.nl Lees verder: Frans Van Schaik

Oefenbiljart 10

12 mei 2016

Verkocht – Oefen / trainings biljarttafel te koop: T.E.A.B. – Een biljarttafel / eetkamertafel die uitermate geschikt is voor de kleine ruimte!!

  • Op leisteen (uit een stuk)
  • Speelmaten: 70 x 140
  • Buitenmaten: 90 x 160
  • Bandhoogte: 34 millimeter
  • Zo goed als nieuw laken
  • Houten afdekplaat
  • Bouwjaar: circa 2002
  • In hoogte verstelbaar onderstel
  • Inclusief set gebruikte Aramith biljartballen naar keuze
  • Inclusief 2 clubkeu’s naar keuze
  • Optioneel met verwarming (meerprijs)

Oefenbiljart-10a

Oefenbiljart-10b

Oefenbiljart-10c

Oefenbiljart-10d

 

Oefenbiljart 09

24 april 2016

Biljarttafel te koop: VERKOCHT T.E.A.B. – Een biljarttafel welke uitermate geschikt is voor thuistraining.

  • Op leisteen (uit een stuk)
  • Speelmaten: 90 x 180
  • Buitenmaten: 110 x 200
  • Bandhoogte: 34 millimeter
  • Zo goed als nieuw laken
  • Bouwjaar: circa 2007
  • In hoogte verstelbaar onderstel
  • Inclusief set gebruikte Aramith biljartballen naar keuze
  • Inclusief 2 clubkeu’s naar keuze
  • Optioneel met verwarming (meerprijs)

Oefenbiljart-09a

Oefenbiljart-09b

Kay de Zwart

kay-de-zwart-01
Kay de Zwart (2015)

Kay is geboren op 8 december 1988 in Sprundel waar hij nu ook nog woont. Hij is een carambole biljarter met een passie voor driebanden, op zijn 15e daagde hij Dick Jaspers al uit voor een potje driebanden, ben benieuwd of deze toen ook is gespeeld. Frans van Kuyk, zijn trainer en leermeester ziet in Kay de nieuwe Nederlandse vedette.

Kay de Zwart speelt onder andere bij: Lees verder: Kay de Zwart

Oefenbiljart 08

1 april 2016

Jan Brock biljarttafel te koop: VERKOCHT T.E.A.B. – Een biljarttafel welke uitermate geschikt is voor thuistraining en ontspanning.

  • Op leisteen (uit een stuk)
  • Fabrikant: Biljartfabriek Jan Brock
  • Speelmaten: 90 x 180
  • Buitenmaten: 110 x 200
  • Bandhoogte: 33,8 millimeter
  • Zo goed als nieuw laken
  • Bouwjaar: circa 2006
  • In hoogte verstelbaar onderstel
  • Inclusief set gebruikte Aramith biljartballen naar keuze
  • Inclusief 2 clubkeu’s naar keuze
  • Optioneel met verwarming (meerprijs)

Oefenbiljart-08a

Oefenbiljart-08b

Job de Jong

job-de-jong-01Biljarter uit Bathmen, speelt artistiek. Is in 2014 onder de hoede van artistiek speler Erik Vijverberg gekomen, welke een intensieve training voor Job zal gaan samenstellen. In 2016 wordt Job kampioen van Nederland in het Artistiek door te winnen van Martin van Ree in een spannende finale. Job is hiermee de jongste artistiek titelhouder van Nederland.

Oefenbiljart 07

13 maart 2016

Klassiek oefenbiljart te koop: VERKOCHT € 275.00 – Een verwarmde hoge kwaliteit biljarttafel die uitermate geschikt is het trainen van serie Americaine.

  • Op leisteen (uit een stuk)
  • Fabrikant: Wilhelmina
  • Speelmaten: 70 x 140
  • Buitenmaten: 90 x 160
  • Verwarmt
  • Bandhoogte: 33 millimeter
  • Nieuw laken
  • Houten afdekplaat
  • Bouwjaar: circa 1988
  • In hoogte verstelbaar onderstel
  • Inclusief set gebruikte Aramith biljartballen naar keuze
  • Inclusief 2 clubkeu’s naar keuze

 

Oefenbiljart-07a

Oefenbiljart-07b

Oefenbiljart 06

20 februari 2016

VERKOCHT Klassiek oefenbiljart te koop: € 500.00 – Een biljarttafel / eetkamertafel die uitermate geschikt is voor de kleine ruimte!!

  • Op leisteen (uit een stuk)
  • Fabrikant: Biljartfabriek Bekkering uit Leeuwarden
  • Speelmaten: 70 x 140
  • Buitenmaten: 90 x 160
  • Bandhoogte: 33 millimeter
  • Nieuw laken
  • Houten afdekplaat
  • Bouwjaar: circa 1955
  • In hoogte verstelbaar onderstel
  • Inclusief set gebruikte Aramith biljartballen naar keuze
  • Inclusief 2 clubkeu’s naar keuze
  • Optioneel met verwarming (meerprijs)
Klassiek oefenbiljart
Klassiek oefenbiljart
Klassiek oefenbiljart
Klassiek oefenbiljart
Klassiek oefenbiljart
Klassiek oefenbiljart