Op 2 mei 2011 besteedt ook TNT Post aan het 100-jarige bestaan van de Koninklijke Nederlandse Biljartbond aandacht met de uitgifte van een jubileumpostzegel. De zegel, die te gebruiken is voor briefpost tot en met 20 gram maakt onderdeel uit van een postzegelvel van tien postzegels met vijf verschillende motieven.
Naast het jubileum van de KNBB worden namelijk nog andere organisaties, die ook een jubileum vieren op het velletje jubileumzegels herdacht. Het zijn de 50-jarige Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), 650. jaar Slot Loevestein, 100 jaar Genootschap Nederlandse Componisten en 100 jaar Koninklijke Nederlandse Dambond. Het toeval wil dat bij het 75-jarig bestaan zowel van de biljartbond als van de dambond ook toen gelijktijdig jubileumzegels van de twee sportbonden werden uitgegeven.
Op de nieuwe jubileumzegel van 100 jaar NBB wordt niet alleen aandacht geschonken aan het carambolebiljart, maar komen ook de speelballen voor uit de disciplines snooker en pool. De ontwerper van de jubileumzegel is André Toet van de Samenwerkende Ontwerpers BV
Op 22 januari is het precies honderd jaar geleden dat de Nederlandsche Biljartbond werd opgericht. De betrokken verenigingen waren Biljart-vereniging Amsterdam, Biljartvereniging K.RA.S. uit Amsterdam, Biljartclub Arnhem, ’s Gravenhaagsche Biljartclub uit Den Haag, Biljartclub Groningen, Friesche Biljartclub uit Leeuwarden en Biljartclub Nijmegen.
Nu honderd jaar later heeft de in 1951 Koninklijk geworden Nederlandse Biljartbond inmiddels meer dan dertigduizend leden, verdeeld over de secties driebanden, pool, snooker en de KNBB Vereniging Carambole. De mijlpaal van het 100-jarig bestaan wordt door de bond uitgesmeerd over 2011. Bij toeval vindt op 22 januari ook de Inkada Grand Dutch plaats, zodat de geboortedag van de biljartbond door de bestuurders wordt aangegrepen om in Hotel Prinsen in Haarlo het heuglijke feit te gedenken met vertegenwoordigers van de clubs, die een eeuw geleden de aanzet tot het stichten van de Biljartbond hebben gegeven. Daar houdt het ten aanzien van het jubileum even mee op.
Het jubileumprogramma wordt vervolgd met de Supercup, die de KNBB door de Europese biljartbond toegewezen heeft gekregen en in mei in de verschillende kaderspelsoorten en het bandstoten van 18 t/m 22 mei eveneens in Hotel Prinsen in Haarlo wordt gehouden. In die dagen worden op dezelfde tafels ook het EK voor topteams verspeeld. Voor de jeugdteams gebeurt het laatste op dezelfde data in Woubrugge.
Om het 100-jarig bestaan in brede kring te kunnen vieren worden de komende landsfnales, die van 24 tot en met 26 juni worden gehouden, geheel in het teken van het jubileum te staan. Voor het eerst in de geschiedenis zullen alle disciplines in Nieuwegein in actie komen. Her betekent naast carambole, driebanden en pool, dat er in Sporthal Merwestein ook snooker zal worden gespeeld. De 24 biljarttafels in Merwestein zullen niet direct woeden afgebroken, want op dinsdag 28 juni wordt voor het eerst een Nederlands kampioenschap libre voor bedrijventeams in Merwestein gehouden.
Bijzondere jaartallen in de geschiedenis van de KNBB
22 januari 1911 Oprichting van de Nederlandsche Biljartbond (NBB)
1913 Eerste kampioenschap van Nederland in Musis Sacrum in Arnhem
1923 De NBB wordt toegelaten tot bet Nederlands Olympisch Comité (NOC), Oprichting van de Internationale Biljartfederatie (U.I.F.A.B)
1924 Aansluiting van NBB bij U.I.F.A.B.
1925 Jan Dommering wordt als eerste Nederlander Europees- en wereldkampioen In het kader 45/2
1951 Bij het 40-jarig bestaan wordt het predicaat Koninklijk aan de Nederlandse Biljartbond toegekend
1955 Eerste Nederland kampioenschap biljart artistiek
1958 Oprichting van Europese Biljartfederatie WEB) met medewerking van de KNBB.
1959 Oprichting van Nederlandse Sport Federatie (NSF) en wereldbiljartbond (UMB)
1961 50-jarig bestaan wordt gevierd met kampioenscompetitie waaruit de Landfinales ontstaan
1961 KNBB start officieel met jeugdactiviteiten
1963 Eerste nationale competitie, de latere Landsfinale
1966 Compositieballen gaan ivoor vervangen
1966 Het aantal van vijftig districten wordt bereikt
1966 Oprichting van eerste jeugbiljartclub Waalwijk en Opening van Nationale Jeugdbiljartcentrum in deel bondsbureau Amsterdam
1968 Invoering van driebanden-klein derde klasse
1969 KNBB heeft 17.500 leden
1970 Voor het eerst wordt er door driebanden-groot om de KNBB-beker gespeeld
1971 De eerste dameswedstrijden
1972 Introductie van biljarten voor gehandicapten
1974 Bondsbureau in Amsterdam verkocht
1975 Nieuw bondsbureau in Leusden
1975 Inschrijving van het 20.000ste lid
1976 Invoering van de vier gewesten
1978 Biljart Artistiek wordt weer serieus beoefend
1979 Het 25.000ste lid wordt geregistreerd
1980 In gebruikneming van eigen computer
1981 District Utrecht bezit als eerste district een geautomatiseerde ledenadministratie
1981 Eerste vrouw in hoofdbestuur
1985 Oprichting van de Billiards Worldcup Association (BWA)
1986 Bij het 75-jarige bestaan wordt door de Nederlandse Posterijen een biljartpostzegel uitgebracht.
1991 In gebruikname van bondsbureau annex trainingscentrum in Nieuwegein
1996 Invoering van de tijdklok bij het driebanden
2003 Nieuwe structuur KNBB met vier secties en 32 districten. De bondsraad wordt het hoogste orgaan binnen de organisatie.
2009 Verzelfstandiging van sectie carambole in KNBB Vereniging Carambole
2011 KNBB 100 jaar
De Nederlandse biljartbond werd opgericht door zeven verenigingen, Vooral in het noorden (Groningen en Friesland) was men honderd jaar geleden al goed georganiseerd. Hierboven een opname van de Friesche Club.jubileum-foto van de ‘s-Gravere haagsche Biljartclub, die op dat moment het 20-jarig jubileum vierde. De Hagenaars waren eveneens betrokken bij de oprichting van NBB.
Een eeuw geleden werd de Biljartbond opgericht, in 1928 was het WK voor het eerst in Amsterdam
Biljarten, WK 1928
Het jaar 1911, nu een eeuw geleden, was belangrijk voor de biljartsport in Nederland en Amsterdam in het bijzonder. Er ontstonden twee Amsterdamse verenigingen die nog steeds bestaan: Insulinde (Nu HET-EY/Insulinde) en ABC Rembrandt. En hier werd de Nederlandsche Biljart-Bond opgericht, die zich sinds 1951 Koninklijk mag noemen.
Een bijzonder (zij het niet geheel geslaagd) evenement in de eerste eeuw Biljartbond waren de eerste Wereldkampioenschappen in Amsterdam in 1928. Daarvan werd onlangs een onbekend affiche teruggevonden. Ook toen al speelden bij dat kampioenschap commerciële belangen een rol: op welk merk biljart moest worden gespeeld?
Zes biljartclubs (Groninger Biljartclub, de Friesche Club, Nijmeegsche Biljartclub, Gravenhaagsche Biljart Club en uit de hoofdstad K.R.A.S, en Billiard-Vereeniging Amsterdam) de Nederlandsche Biliard-Bond op. Doel: bevorderen van het biljartspel door amateurs. Als een van de middelen werd genoemd: het jaarlijks organiseren van een Nationaal Kampioenschap. Het eerste bestuur bestond uit mr. D.E, Lioni en Th.J. Grupping uit Amsterdam, en P. Vermeulen uit Nijmegen. Op een latere bondsvergadering werd genoemde mr. David Eliazer Lioni, advocaat te Amsterdam, officieel tot voorzitter verkozen.
Bij de oprichting van de Bond in januari waren de nu ook jubilerende verenigingen Rembrandt en Insulinde nog niet opgericht.; dat gebeurde pas later in het jaar. De twee Amsterdamse clubs die wel meteen van de partij waren zijn nu alweer lang ter ziele. De naam KRAS had overigens niets met hotel-café Krasnapolski te maken, al zijn daar heel wat biljarttoernooien gespeeld. Nee, het is de afkorting van ‘Kijk Rustig Alvorens te Stoten’.
Boeiend is ook de naam van HET-EY, uitgesproken als ‘Het IJ’.Dat betekent eigenlijk: ‘Houdt Er Trouw Effect Yn’. Die vereniging werd in 1922 opgericht en fuseerde in 1998 met Insulinde. De archieven van beide oude verenigingen zijn overgedragen aan het Stadsarchief, maar onlangs ontdekte clubarchivaris Frans van Lingen bij een zoldervergadering een vergeten deel van het HET-EY-archief. Tot de mooiste vondsten daarin behoorden het programmaboekje en het affiche van het Eerste Wereldkampioenschap biljarten, dat ooit in ons land gehouden werd.
Dat WK vond plaats van woensdag 30 mei tot en met dinsdag 5 juni 1928, in het gebouw van de Maatschappij van den Werkenden Stand, Kloveniersburgwal 87-91 (nu de Doelenzaal, thuishonk van Hoofdstad-Operette). Het was nog een heel gedoe geweest het kampioenschap hierheen te halen. Al sinds 1903 werd dit evenement door de Franse bond georganiseerd, en die beschouwde dat langzamerhand als een onvervreemdbaar recht. Voor de NBB was een wereldkampioenschap van groot belang, omdat het biljarten hier als sport nog steeds niet serieus werd genomen, onder meer omdat de wedstrijden doorgaans plaatsvonden in cafés, volgens velen poelen des verderfs. In 1922 liep de poging het WK naar Amsterdam te halen nog stuk op de Franse onwil. Maar in 1928 hielp het feit dat Nederland ook de Olympische Spelen mocht organiseren. Maar de Franse bond gaf de leiding maar zeer gedeeltelijk uit handen: ze leverde zowel de voorzitter als de secretaris van het organisatiecomité. En de Fransen wisten door te drukken dat er alleen gespeeld mocht worden op de tafels en met de ivoren ballen van de Amerikaanse biljartfabriek Brunswick. Dat was in het verkeerde keelgat van veel Nederlandse biljarters die gewend waren te spelen op tafels en met materiaal van de in 1898 geopende (en nog steeds bestaande Amsterdamse biljartfabriek Wilhelmina, Stadhouderskade 127. Die fabriek, opgericht door Izak Salomon, had intussen een internationale reputatie opgebouwd.
Financieel en publicitair werd het Wereldkampioenschap in Amsterdam geen succes. De speciaal gebouwde tribunes bleven akelig leeg, mogelijk omdat tegelijk de Olympische Spelen elders in Amsterdam aandacht trokken. En prins-gemaal Hendrik, die op zaterdagavond 2 juni tegen tienen ineens zijn opwachting maakte, hield het al drie kwartier voor gezien en stortte zich weer in het nachtleven. Ook sportief was het geen groot succes: alle spelers bleven ver onder hun niveau, De finale ging uiteindelijk tussen twee Belgen: Theo Moons uit Antwerpen en Guust van Belle uit Gent. Theo Moons won de titel, voor de derde keer.
Beste Nederlander was de Amsterdamse diamantair Hendrik Jan Robijns (‘Robbie’, voor intimi): hij eindigde als zesde van de acht deelnemers,
Maar een mooi affiche leverde het kampioenschap in ieder geval op!
Bron: Op basis van een lange tekst van Frans van Lingen (en enkele websites).
Iedereen die wel eens een biljartkeu in zijn handen heeft gehad, weet hoe moeilijk het is een serie caramboles te maken. Piet van de Pol had er geen moeite mee. Hij was de eerste biljarter ter wereld die een partij in één beurt (een serie van 400!) uitmaakte.
Negenentwintig nationale, zeven Europese en twee wereldtitels schreef hij op zijn erelijst. Daarnaast was Piet trotse Rotterdammer en Feyenoord-aanhanger.
Kaderspecialist Piet van de Pol was zowel wereld- als Europees – en Nederlands kampioen
Biljartlegende
Bij ons thuis werd ook gebiljart. In de huiskamer op een klein biljart dat op de eettafel werd gelegd. Als de rest van het meubilair aan de kant was geschoven, kon het spel beginnen. Mijn vader speelde niet onverdienstelijk, regelmatig zei hij zo goed te zijn als Piet van de Pol. Ja, Piet van de Pol was een grootheid, zeg maar de Abe Lenstra van de Nederlandse biljartsport. Ik moest er aan terugdenken toen ik Van de Pol in 1989 voor het eerst ontmoette. Daarna hebben we elkaar vaker gezien, ook in zijn ‘buitenverblijf’ in Rockanje. Goede herinneringen bewaar ik aan de keren dat hij mij opzocht in het Gemeentearchief. In de hal bij mijn kamer stond een biljart. Piet vond het een fraai exemplaar, maar toch heb ik hem nimmer kunnen verleiden tot het maken van een carambole. Hij zei het spel allang te hebben afgezworen: “Als je wereldkampioen bent geweest, denken de mensen dat je altijd goed kunt blijven biljarten en dat is niet zo.” Typisch Piet zo’n uitspraak, je doet het perfect of helemaal niet. Nadat we een tijdje over zijn glorierijke tijden en zijn geliefde club Feyenoord spraken, zette Piet koers naar zijn voormalige café-biljartzaal aan de Goudsesingel. Nee, niet om te biljarten maar om te schaken.
Natuurtalent
Pieter Jacobus van de Pol werd 21 september 1907 geboren in Charlois, waar zijn vader Gerrit een café had.
Al op jonge leeftijd schotelde hij de stamgasten series van honderd voor. Hij was een natuurtalent en op zijn dertiende werd hij lid van Biljartvereniging ‘De Spil’. Later stapte Kies voor een familiebedrijf met 5 generaties ervaring hij over naar de ‘De Maasstad’. Zijn dressuur van de biljartballen was ongelooflijk. Geen toeval dat Piet zich voelde aangetrokken tot het kaderspel. Zijn deelname aan de Nederlands kampioenschappen in 1932 en 1933 leek het begin van een glorierijke sportloopbaan. Zijn eerste vrouw deelde zijn sportieve interesses echter niet. Piet respecteerde haar standpunt en borg zijn biljartkeus op. Toen zijn vrouw overleed, nam hij het spel weer op. Alsof hij niet was weggeweest, stond hij in 1939 bij het Nederlands kampioenschap kaderspel weer achter de biljarttafel. Daarna begon zijn succesverhaal. Vooral 1947 valt daarbij op. Hij won toen een wereldtitel, twee Europese titels en een Nederlands kampioenschap.
De Lange
Piet – door zijn rijzige gestalte werd hij ‘de lange’ genoemd – kon smakelijk over zijn biljartavonturen vertellen. Zoals over het WK in Buenos Aires, in 1951, toen hij oog in oog met Evita Perón stond. In mei 1958 trok hij de aandacht van de sportwereld toen hij in Gent als eerste biljarter 400 caramboles in één beurt maakte. Naast biljarter was Van de Pol ook ondernemer. Zijn biljartzaken waren achtereenvolgens in de Tidemanstraat, Ammanstraat en aan de Goudsesingel. Piet was een volbloed Rotterdammer. Op Amsterdam en Amsterdamse biljarters had hij het niet. Kwam je aan Rotterdam of zijn geliefde Feyenoord, dan kwam je aan Piet. Het wekte dan ook de nodige verbazing dat hij omstreeks 1961 een huis in Rockanje kocht. Aanvankelijk gingen hij en zijn Amsterdamse(!) Fie de Hollander – met wie hij in 1942 was getrouwd – alleen op vrije dagen naar de badplaats. In 1970 vestigden zij er zich met hun twee zoons definitief. Niet dat hij daarmee Rotterdam had afgezworen. Integendeel, wekelijks was hij in de Maasstad te vinden. Bijvoorbeeld, om een partijtje schaak te spelen in zijn vroegere zaak – inmiddels ‘Imperator’ geheten – of om de wedstrijden van Feyenoord te bezoeken.
Thuis in Rockanje hadden zijn dieren – van wat voor pluimage dan ook – een goede vriend aan hem.
Alles bereikt
Hij sloot zijn sportieve loopbaan in 1967 af. Hij vond het welletjes.
Bovendien had hij alles bereikt wat mogelijk was. Ontelbare records en grote titels. Piet van de Pol overleed in 1996. Net als hijzelf altijd deed, zou je over hem nog uren kunnen vertellen. Over zijn humor en perfectionisme, zijn Feyenoord, de gelijknamige biljartclub in Zeddam of over zijn vriendschappen met andere sporters. Verhalen die je doen terugdenken aan een uniek mens. Goed dat we door middel van zijn handafdrukken in de tegels op de boulevard van de Schiedamsedijk en de singel die zijn naam draagt in Nieuw Terbregge nog dagelijks worden herinnerd aan de grote biljartkampioen die hij voor Nederland en Rotterdam is geweest.
Op 6 januari 1977 verenigden zich een 13-tal ouderen voor het spelen van onderlinge biljartwedstrijdjes onder de naam Biljartvereniging Beja.
Hun eerste thuishaven was de locatie “de Zalmsteek”. Al gauw wilden de biljarters hun krachten gaan meten met andere ouderen biljartverenigingen en werden uitwisselingscontacten aangeknoopt met met verenigingen uit Hoge Zwaluwe en Raamsdonksveer. Door de sterke toeloop van nieuwe spelers kreeg Beja van een anonieme sponsor een tweede biljart aangeboden. In 1980 sloot Beja zich aan bij de KBO en verhuisde de vereniging naar de Koestraat 39b. Naast hun eigen biljart kregen zij van de KBO een tweede biljart in bruikleen.
Beja was in 1981, samen met zusterverenigingen uit Terheijden, Lage Zwaluwe, Hoge Zwaluwe en Made, medeoprichter van de Dongemond Biljartcompetitie, die vorig jaar (2006) haar 25 jarig bestaan mocht vieren. Tot op heden neemt Beja deel aan deze competitie met vier 4-tallen. Verder organiseert Beja jaarlijks voor haar leden een clubkampioenschap en voor zusterverenigingen een biljarttoernooi.
Op 19 januari 2017 mochten de leden van Beja het 30-jarig bestaan vieren met een feestavond in hun huidige onderkomen “Vestingzicht”. Samen met hun partners konden de biljarters genieten van een gezellige avond en werden zij getrakteerd op een heerlijk buffet. Zeer geanimeerd werd door de dames een sjoelwedstrijd gehouden en konden de heren een spelletje barakken spelen. Beja had voor de entertaining gekozen voor live muziek met komische acts. Tijdens deze feestavond werd Harry Broers, winnaar van het clubkamioenschap 2006, gehuldigd.
Beja is een bloeiende biljartvereniging voor ouderen en mensen die niet meer deelnemen aan het arbeidsproces.
Om lid te worden van Beja moet wel lid zijn van de KBO. De vereniging telt momenteel 24 leden en speelt op de maandag en dinsdagmiddagen in de biljartcompetitie van de Dongemond. Op donderdagmiddag wordt gespeeld om het clubkampioenschap. Op vrijdagmiddag staan de biljarts ook ter beschikking voor niet leden die graag eens een partijtje willen spelen. Kom eens een keertje vrijblijvend op een van de middagen een kijkje nemen en proef de gemoedelijke sfeer in de soos “Vestingzicht” aan de Burgemeester Allardstraat 2a te Geertruidenberg. Beja kan nog steeds nieuwe leden gebruiken.
,,Café Biljart, Café Biljart, klein stukje groen voor een eenzaam hart, ’t schuifje zegt klik, ’t balletje tik.” Met zijn gevoelige ziel schreef Toon Hermans het eenvoudigste maar mooiste liedje over biljart. Maar al honderd jaar geleden, op 27 oktober 1906, wilden zes leden van de club L’Elite méér en meteen was de Belgische Biljartbond geboren. Gisteren vierde de Koninklijke bond in Leuven zijn honderdste verjaardag. Ondertussen zijn er 180.000 competitiespelers en zo’n 50.000 zondagochtendspelers.
Op 2 mei 2011 besteedt ook TNT Post aan het 100-jarige bestaan van de Koninklijke Nederlandse Biljartbond aandacht met de uitgifte van een jubileumpostzegel. De zegel, die te gebruiken is voor briefpost tot en met 20 gram maakt onderdeel uit van een postzegelvel van tien postzegels met vijf verschillende motieven.
