Kunststoten

kunststootHet kunststoten ook wel “artistiek” genaamd, is een zeer spektaculaire spelsoort. De stootbeelden die de balgoochelaars bij dit fraaie onderdeel van de biljartsport in een carambolage moeten zien om te zetten, staan weliswaar vast, maar dat mag niet verhinderen dat het kunststoten toch iedere keer weer iets verbazingwekkends is om naar te kijken. Het kunststoten is om technische redenen, ook de enige spelsoort die nog met ivoren ballen wordt gespeeld.

Er zijn in totaal 68 stootbeelden, ook wel figuren genoemd, voorgeschreven. Ieder figuur heeft zijn eigen puntencoëfficiënt, die door de moeilijkheidsgraad vooraf wordt bepaald. De stootbeelden zijn in 34 groepen van twee figuren onderverdeeld. Het maximaal te behalen aantal punten bedraagt 500 punten.

Er zijn zeven verschillende soorten technieken in het kunststoten. Bandstoten, doorschietstoten, doorschiettrekstoten, kopstoten, trekstoten, zweepslagdoorschiettrekstoten, zweepslagtrekstoten.  Een speler heeft voor ieder figuur drie pogingen ter beschikking.

Men gebruikt voor kunststoten een veel zwaardere keu dan voor het libre en driebanden. Deze zijn speciaal ontworpen om de grote krachten en effecten te kunnen overbrengen op de bal.

 

Verwarming biljartballen aan te raden

Biljartballen Heat-System BHS

bbv-01Een biljart is verwarmd op ± 34° C. Uw keu is tip top in orde. De ballen zijn gepoetst, echter deze zijn aan de koude kant. Hierdoor zijn dus niet alle omstandigheden optimaal. Want koude biljartballen rollen veel trager, dan wanneer deze op temperatuur zijn. Dit is nadelig voor iemand die de eerste partij gaat spelen.

Hiervoor is een verwarmingssysteem ontwikkeld, waarin bijvoorbeeld alleen de wedstrijdballen gelijkmatig, door en door tot in de kern van de biljartbal, worden opgewarmd in een gesloten box. Baltemperatuur is ± 30° C, dit is ongeveer handwarm en is instelbaar.

De ballen worden door en door tot in de kern verwarmd, daardoor o.a. minder of geen butage.

Vooraf de ballen eerst poetsen waarna deze in hun eigen dichte doosjes in de box worden geplaatst om op te warmen. Het voordeel is dat deze schone/verwarmde ballen direct uit de doos geplaatst worden op de biljarttafel, zonder deze met de handen aan te raken. En ook dat alle biljartballen op één plaats met dezelfde temperatuur gebruiksklaar bij elkaar liggen.

Referenties Ook bij het in november 2009 gehouden Europees kampioenschap Classic Teams bij Hotel Prinsen te Haarlo, waar tegelijkertijd ook het NK libre groot Jeugd werd georganiseerd, waren er weer positieve reacties over het BHS van spelers, scheidsrechters, alsmede van diverse belangstellenden. Dezelfde positieve opmerkingen waren er bij het onlangs gehouden INKADA Grand Dutch Biljart Event te Haarlo.

De navolgende biljartverenigingen en privé biljarters maken gebruik van het Biljartballen Heat-System (BHS). S&V-Twello; DOS-Hattem; A’doornse Boys-Apeldoorn; TOG-Epe; De Veemarkt-Doetinchem; ’t Koffiehuis-Twello; Privè Bilj.- Apeldooorn; Het Wapen van Epe, INKADA, Cubri/Etikon, J+B Küpers, allen in Hotel Prinsen te Haarlo; HBC – Hoogeveen, privé biljarters in Limburg, Noord-Brabant en Zuid-Holland.

bbv-02Het is natuurlijk jammer dat uw naam hier nog niet bij staat, want degenen die het BHS in hun bezit hebben, willen dit absoluut niet meer missen.

Wanneer start uw partij met verwarmde ballen? Moge dit een bijdrage zijn voor nog meer biljartcomfort en biljartplezier. Altijd enkele sets op voorraad en anders zijn er zeer korte levertijden realiseerbaar.

Leverbaar zijn: 2-3-4-7 en 10 sets BHS uitvoeringen. Voor vragen of informatie kunt u mij altijd mailen of bellen, u krijgt dan z.s.m. antwoord.

De sets kosten (2013) als volgt:

2 sets BHS € 155,00
3 sets BHS € 175,00
4 sets BHS € 195,00
7 sets BHS € 225,00
10 sets BHS € 255,00

Verbruik is voor een 1 set is 1 watt/uur, voor een 2 sets nl. 2 watt/uur, enz.

Met vriendelijke groet,

Bert van Ommen te Apeldoorn
Mail: lvanom@telfort.nl
Mob. 06 51 27 11 03

Wetenswaardigheden

Biljartwetenswaardigheden

Gewicht
De belangrijkste eigenschap van een biljart is het gewicht. Een biljart moet massa hebben, want massa maakt energie. Om dit te bereiken, gebruiken we o.a. 5 cm. dikke leistenen platen in 3 delen van 160 kilo om vervoer en plaatsing te vergemakkelijken. Het geruisloze, massieve M.D.F. waarop de platen liggen, brengt het gewicht al gauw op 700 kilo. Poten, banden, houten lijstwerk en laken brengen het totaal gewicht van een biljart (115 x 230 cm.) op ongeveer een ton. De matchtafel weegt 1500 kilo

Verwarming
Drie tot vijf centimeter onder de leistenen platen zitten gloeispiralen van de verwarming. Hoe droger een biljart is, hoe beter het speelt. In verband met energieverbruik gebruiken we energiezuinige thermostaten. Tevens is het aan te raden om een biljart niet te dicht bij een deur (op de tocht) te plaatsen.

Vloer
Ook moet er aandacht worden besteedt aan de vloer. Een biljart staat het beste op een betonnen vloer, in zand gestort. Bij een vrijdragende vloer kan het nodig zijn, de vloer onder de poten van het biljart te steunen. Is de vloer van hout, dan worden er onder de poten van het biljart betonnen kolommen aangebracht.

Verlichting
De meest gangbare speelmaat is de “twee-dertiger” (kleine wedstrijdtafel) van 115×230 centimeter. Boven deze tafel behoren 2 lampen van elk 150W te hangen; precies boven de acquitpunten (afstootpunten) en 85 centimeter boven het blad. Boven een 284×142 biljart hangen 3 lampen. Schaduw wordt zo tot het minimum beperkt.

Ballen
Een bal gaat 500 speeluren mee. Daarna is de souplesse eruit. Bovendien slijten de ballen 1,5 mm. per jaar. Nieuwe ballen hebben een doorsnede van 61,5 mm.

Laken
Vroeger bestond een biljartlaken (meestal groen, maar ook leverbaar in andere kleuren) in hoofdzaak uit wol, tegenwoordig wordt er meer kunststof in verwerkt. Hoe meer kunststof, hoe sneller het laken. De basis is echter nog steeds wol, om een bepaalde rek/spanning er in te houden. Op een nieuw laken (op een veel bespeeld biljart gebeurt dit wel 2 keer per jaar) mag de eerste 24 uur niet gespeeld worden. Dit heeft te maken met de enorme spanning die op het laken staat. Bij de geringste beschadiging in de eerste 24 uur kan het laken spontaan scheuren.

Benodigde speelruimte

Speelmaat 105 x 210 cm ruimte 405 x 510 cm.
Speelmaat 115 x 230 cm ruimte 415 x 530 cm.
Speelmaat 142,25 x 284,50 cm ruimte 442 x 584 cm.

Ballen

carambole biljart ballen

Geschiedenis van de biljartbal
De eerste biljartballen werden van ivoor gemaakt. Tijdens gebruik bleek echter snel dat dit materiaal niet perfect is, omdat het snel slijt. Versleten ballen moesten regelmatig nageslepen worden, waardoor de bal automatisch een andere doorsnede kreeg. Ivoor is bovendien een natuurproduct en onderhevig aan verschillen in dichtheid, waardoor de roleigenschappen en het spelgedrag van de biljartballen beïnvloed worden.

Moderne biljartballen
Aangezien de verwerking van ivoor verboden is ter bescherming van de olifanten, worden biljartballen tegenwoordig gemaakt van een hoogwaardig synthetisch fenolhars. Fenolhars is een industrieel product en heeft hierdoor een gelijkblijvende dichtheid en gewicht, verslijt praktisch niet en behoudt zo jarenlang dezelfde speel- en roleigenschappen. De Belgische firma Saluc is marktleider in productie van biljartballen en verkoopt deze onder de merknaam Aramith. Vergeleken met ballen van ivoor, hebben kunststofballen veel betere roleigenschappen en zijn bovendien robuuster.

Biljartballen van Aramith – echte Belgische kwaliteit
Het Belgische merk Aramith is wereldwijd marktleider op gebied van biljartballen. Sinds enkele tientallen jaren, hebben de Belgische biljartballen van Aramith een wereldwijde legendarische reputatie voor langdurig speelgenot en uitstekende kwaliteit. Bijna 80% van alle biljarters wereldwijd spelen met ballen van Aramith, DE maatstaf van de biljartbal.

Wereldwijd erkend
Aramith-fenolharsballen worden exclusief ingezet door de meeste professionele wedstrijdorganisatoren, verenigingen en amateurliga’s bij wedstrijden en kampioenschappen over de hele wereld, een duidelijke bevestiging voor de uitstekende reputatie en de hoogwaardige kwaliteit van de Aramith-ballen.

Aramith Fenolharsballen
Geconcipieerd voor een nauwkeurige balcontrole. Aramith biljartballen van fenolhars zijn gegarandeerd zonder polyester en combineren alle eigenschappen, die veeleisende spelers mogen verwachten.

Perfecte en nauwkeurig uitgebalanceerde balvorm
Een constante dichtheid en een nauwkeurig evenwicht zijn absoluut noodzakelijk voor de controle van tempo, looprichting, omloop en terugkaatsing van de biljartbal. Het volledig doorgeharde fenolhars zorgt ervoor dat iedere Aramith-bal een gelijke dichtheid heeft. Het zwaartepunt ligt precies in het midden, waardoor de bal nauwkeurig en precies in balans over de biljarttafel loopt.

Unieke elasticiteit en perfecte terugkaatsing
Veel belangrijker als de baltoleranties zijn de terugkaatsingseigenschappen van de biljartbal. Strategisch spel is alleen mogelijk door een berekenbare terugkaatsing van de bal waardoor de navolgende stoot exact gepland kan worden. Door de unieke veerkracht van de Aramith-fenolhars ballen wordt de bal optimaal teruggekaatst, zodat de speler iedere stoot nauwkeurig kan plannen.

Levensduur
Menig biljarter is zich er niet van bewust, dat ook biljartballen onderhevig zijn aan slijtage. Menig biljartpartijtje in ‘t café of op de clubavond wordt gespeeld met oude biljartballen en iedere stoot, ketser of sprong laat een beschadiging achter, maar dat niet alleen; op den duur zullen ballen zelfs wat indrogen, waardoor de veerkracht wat afneemt. Ook al poets je de biljartballen nog zo goed, met of zonder speciale polish; in de praktijk is het zo dat ballen die intensief worden gebruikt, hooguit 1 jaar meegaan.

Daarna moeten ze langzaam maar zeker vervangen worden en kunnen de oude ballen op de klok voor de café-biljarters.

Een biljartbal is ± 61,5 mm. in doorsnee en weegt ongeveer 215 gram. Door de slijtage kan de diameter soms wel met 0,5 tot 1,5 milimeter afnemen. Tijd dus voor een nieuw setje ballen! En u zult zien, die lopen beter, sneller en verder dan dat u gewend was met die oude “knikkers”.

 

Voor carambolebiljart zijn een zestal versies in omloop, waarvan hieronder een overzicht. De Super Aramith Tournement is het meeste in gebruik, gevolgd door de Pro Cup, de Deluxe en tot slot de Traditional en Premier. Het Demonstration-setje wordt gebruikt bij Biljart Artistiek en demonstraties om het effect van de bal goed te kunnen laten zien.

Gerard Mourits schreef een mooi werk over biljartballen; Download Zin en onzin over biljartballen

Van olifant naar biljartbal

Waar zijn die goede oude tijden gebleven, dat olifanten nog grondstof waren voor de ivoren biljartbal?

ballen-ivoor-03In de jaren vijftig van de vorige eeuw kreeg een aantal biljarters wat setjes met ballen om eens uit te proberen. Ook de grote Nederlandse speler Piet van de Pol was één van de gelukkigen.
Er was namelijk iets nieuws aan de hand op het biljartballenfront:

Kunststof
De vraag naar ivoor was te groot geworden en daarom werd er gezocht naar een alternatief, dat het oorspronkelijke materiaal zo dicht mogelijk naderde. Nadat iedereen klaar was, werden de bevindingen verzameld en doorgegeven aan TNO. Het tijdperk van de ivoren biljartbal was voorbij.

Hout
Voor 1746 was hout nog de grondstof. Toen de overstap naar ivoor werd gemaakt werd ook zo ongeveer het carambolespel met drie ballen geïntroduceerd. Olifanten werden geschoten om uit hun slagtanden de ballen te draaien. Vooral de wijfjes moesten oppassen, want hun ivoor is licht, zacht en elastisch.

Ook dode olifanten werden opgegraven. Het materiaal dat in de graven werd aangetroffen stond bij de top van de wedstrijdspelers bekend als Zanzibar léger ofwel licht Zanzibar-ivoor. Als dit was gewonnen aan de Afrikaanse rivierbeddingen werd het verscheept naar de markten in Antwerpen en Londen.
De vraag werd dus te groot en zo kwamen te veel olifanten om het leven. En prins Bernhard had de dierenliefhebberij opgepakt, dus werd het eens tijd om wat biljarttoppers uit te nodigen voor het vinden van nieuw, olifantvriendelijk materiaal. En dat werd dus kunststof.

Wereldkampioenschappen
Toch lagen er op het wereldkampioenschap van 1965 nog de klassieke, ivoren ballen op tafel. Maar in deze eeuw zijn er nog maar heel weinig mensen die hiermee spelen. Alleen de kunststoters houden hieraan vast en dan nog alleen maar in Nederland.
Dit conservatisme komt door de aard van het spel: er zijn 68 verschillende opdrachten, die allemaal een vast aantal beoordelingspunten hebben. Indien opeens een ander soort bal wordt gebruikt, verandert daarmee de moeilijkheidsgraad. De graad van perfectie die in deze discipline heerst is zo hoog dat het nemen van een andere bal zulke gevolgen kan hebben.
Maar ook hier lijken de veranderingen onomkeerbaar en gaat de ivoren bal eruit. De beoordelingen van alle verschillende stoten moeten dan wel worden heringedeeld, omdat ze door het gebruik van een kunststof bal een andere moeilijkheidsgraad krijgen.

ballen-ivoor-02En dan zijn er de liefhebbers thuis. Die koesteren hun oude setjes van decennia geleden, die voor speciale gebeurtenissen weer eens op de tafel worden gelegd. Want alles kan perfect worden nagemaakt, op één ding na.
Er is volgens deze mensen niets, maar dan ook niets dat zo’n geluid maakt als een ivoren bal.